Шарл Мишел, претседателот на Европскиот совет, објави дека е постигнат договор за 50 милијарди евра помош за Украина.

„Сите 27 лидери се согласија“, рече тој, додавајќи дека „ова обезбедува стабилно, долгорочно, предвидливо финансирање за Украина“.

Договорот беше постигнат откако утрово највлијателните политичари од блокот разговараа со унгарскиот премиер Виктор Орбан. Орбан стави вето на договорот за време на самитот во декември. Најавата на Мишел покажува дека челниците успеале да го разубедат.

We have a deal. #Unity

All 27 leaders agreed on an additional €50 billion support package for Ukraine within the EU budget.

This locks in steadfast, long-term, predictable funding for #Ukraine.

EU is taking leadership & responsibility in support for Ukraine; we know what is…

— Charles Michel (@CharlesMichel) February 1, 2024

Орбан, пишува Гардијан, подлегнал на притисокот по серијата средби синоќа и утринава со италијанскиот, францускиот и германскиот премиер. Претседателот на Советот на ЕУ, Шарл Мишел, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен и лидерите на Франција, Германија и Италија одржаа состанок зад затворени врати со унгарскиот премиер. Состанокот потоа беше проширен и на други лидери, вклучително и холандскиот премиер Марк Руте, полскиот премиер Доналд Туск и белгискиот премиер Александар Де Кро.

Се договорија за два компромиси – за две години Европската комисија ќе ги преиспита трошоците доколку е потребно, но за тоа сепак ќе има гласање. Има и дополнителна мерка за механизмот за условување на владеењето на правото, рече портпаролот.

Лидерите се согласија за следниот текст, според документот што го видел Гардијан: „Врз основа на годишниот извештај на Комисијата за спроведувањето на инструментот за Украина, Европскиот совет секоја година ќе одржува дебата за инструментот со цел да обезбеди насоки. Доколку е потребно, Европскиот совет за две години ќе ја повика Комисијата да подготви предлог за ревизија во контекст на новиот ВФО“.

Предлогот предвидува зголемување на сегашната повеќегодишна финансиска рамка за периодот од 2021 до 2027 година за 64,6 милијарди евра. Од нив само 21 милијарда се свежи пари, односно земјите-членки за толку би требало да го зголемат својот придонес во буџетот, 10,6 милијарди евра би се добиле со прераспределба на постоечките средства. Останатите 33 милијарди се само гаранции за заеми кои ЕУ би ги подигнала и би ги доставила на Украина под поволни услови.

Вкупниот предложен пакет за Украина изнесува 50 милијарди евра, од кои 17 милијарди се грантови, а 33 милијарди се заеми.

Покрај пакетот помош за Украина, предлогот за ревизија на буџетот предвидува две милијарди евра за миграција и управување со границите, 7,6 милијарди евра за соседството и светот и 1,5 милијарди евра за Европскиот одбранбен фонд според новиот инструмент СТЕП (Платформа за стратешка технологија за Европа), 2 милијарди евра за инструментот за флексибилност, 1,5 милијарди евра за резервата за солидарност и итна помош.

Орбан го блокираше целиот пакет поради неговото противење на помошта за Украина. Во замена за неговата согласност, тој побара одмрзнување на сите европски фондови наменети за Унгарија. Пред декемврискиот самит, Комисијата одмрзна 10,2 милијарди евра унгарски средства, а останаа околу 21 милијарда, кои се уште се блокирани.

Се огласија Украина и Русија

Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека е благодарен на лидерите на ЕУ што отворија нов фонд од 50 милијарди евра за неговата земја.

„Многу е важно што одлуката ја донесоа сите 27 лидери, што уште еднаш го докажува силното единство на ЕУ“, рече тој. „Континуираната финансиска поддршка на ЕУ за Украина ќе ја зајакне долгорочната економска и финансиска стабилност, што не е помалку важно од воената помош и притисокот од санкции врз Русија“, додаде тој.

Се огласи и Кремљ, обвинувајќи ги САД дека се обидуваат „да го префрлат товарот на поддршката на Украина на рамениците на европските даночни обврзници“.

Во врска со дискусиите на самитот на ЕУ за понатамошна рунда поддршка за Украина, Русија рече дека Киев и Западот „ќе продолжат да имаат проблеми“. Беше кажано и дека Западот се обидува да ја „демонизира“ Русија за да ја направи да изгледа како непријател.