На дводневниот самит на НАТО во главниот град на Литванија, Вилнус, беше заклучено дека иднината на Украина е во НАТО, но не беше одредена временска рамка за членство.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски беше полн со оптимизам во пресрет на самитот, очекувајќи да добие прецизна временска рамка кога Украина би можела да стане нова членка на Алијансата, но кога тоа не се случи, тој беше малку разочаран.

Лидерите на НАТО и ветија на Украина ново снабдување со оружје и муниција, безбедносни гаранции, но не и членство, плашејќи се од директни конфронтации со Русија.

„Можеме да кажеме дека резултатите од самитот се добри, но тие ќе беа оптимални доколку добиевме покана за членство“, рече Зеленски на крајот од самитот. Обезбедувањето пари за вооружување на Украина го нарече „важна победа“ на украинската делегација и им се заблагодари на западните партнери.

Европските политички и безбедносни аналитичари во анализа на „Carnegie Europe“  сметаат дека приемот на Украина во НАТО би помогнал да се одврати Русија и да се зајакне евроатлантската безбедност, а неодлучноста и нејаснотијата на самитот во Вилнус можат само да го охрабрат Владимир Путин.

Иан Бонд, директор за меѓународни односи во Центарот за европски реформи, смета дека членството на Украина во НАТО е клучно доколку Западот сака да го одврати Владимир Путин, или некој иден руски лидер сличен на Путин, повторно да ја нападне земјата. Тој истакнува дека НАТО секако би можел да ја апсорбира Украина, која сега ги има најголемите вооружени сили со борбена сила во Европа, обучени според стандардите на НАТО и користење опрема според стандардите на НАТО.

„Лидерите на НАТО треба да бидат похрабри. Путин не сакаше директно да се соочи со Алијансата, но беше среќен да ја искористи нејзината двосмисленост. Неговото непријателство кон постоењето на Украина независна од Русија, изразено со години, нема да исчезне бидејќи НАТО покажува воздржаност. Во најмала рака, НАТО треба значително да го зголеми количеството оружје и муниција што ги испорачува, бидејќи, за повеќето сојузници, чувањето нешто „за секој случај“ нема смисла кога веќе има војна во Европа“, вели Бонд.

„Црвена линија“

Марта Дасу, виш советник за европски прашања во Институтот Аспен во Рим, смета дека аспирацијата на Киев за членство нема да биде веродостојна се додека трае војната, бидејќи ниту САД, ниту мнозинството Европејци не сакаат да ја преминат „црвената линија на директна конфронтација меѓу Русија и НАТО.

„Поврзувањето на членството на Украина со крајот на непријателствата најверојатно ќе ги зголеми стимулациите на Русија да ја продолжи војната. На крајот на краиштата, само воениот напредок на Украина на теренот ќе го принуди Путин да ги промени своите пресметки. За ова е потребна поголема воена помош од Западот, при што де факто интеграцијата на Украина предвидува полноправно членство.

Позицијата на Украина во европскиот безбедносен пејзаж неповратно се промени како резултат на руската агресија. Тоа не е тампон држава, ако некогаш имало, туку гранична држава. Затоа, формите на „неутралност“ изгубија секакво значење, како што сведочат Шведска и Финска“.

Клучно е да се осигура дека Москва ја разбира оваа клучна точка: НАТО е навистина посветен на долгорочната заштита на независноста на Украина, што го прави целосно невозможно Русија да ги повтори 2014 и 2022 година, заклучува Даса.

Линас Којала, директор на Центарот за источноевропски студии од Вилнус, вели дека членството на Украина во НАТО е реално и дека Украина мора да биде подготвена да ја искористи шансата кога ќе се укаже.

„Само неколку години пред балтичките земји да бидат примени во НАТО, многу скептици не веруваа дека тоа ќе се случи. Директната споредба меѓу Украина и Балтикот е неразумна, но открива дека геополитичката динамика може одеднаш да се промени. Понатаму, НАТО мора јасно да и стави до знаење на Русија дека нема право да стави вето на членството на Украина. Идејата дека интеграцијата на Украина е можна само по војната би го охрабрила Кремљ да го продолжи конфликтот на неодредено време, дури и на пониско ниво на интензитет“, смета тој.

Тој додава дека и покрај бројните предизвици со кои се соочува Украина, членството е остварливо доколку остане цврсто на вистинскиот пат. Земјата активно се подготвува за пристапување секој ден користејќи западна опрема на првите борбени линии. Дополнително, девет од десет Украинци го поддржуваат членството, што е показател за изборот на народот.

Неизбежно членство

Џон Корнблум, поранешен амбасадор на САД во Германија, смета дека одредени настани во одреден момент можат да ги мотивираат сојузниците да поканат нови партнери за членство.

„Проширувањето станува „реално“ кога настаните ги мотивираат претпазливите сојузници да поканат нови партнери. Друг тест нема. Германија влезе во 1955 година, откако Франција ја отфрли идејата за европска армија во 1954 година; потоа имаше експанзија по Студената војна во Централна Европа, а од неодамна и во Шведска и Финска. Настаните го направија незамисливото „реално“, смета тој.

Поранешниот министер за одбрана и надворешни работи на Литванија, Линас Линкевичиус, вели дека членството на Украина во НАТО не само што е реално, туку и неизбежно.

„Украинците многу добро знаат дека нема да влезат во НАТО за време на војната. Но, дали НАТО е подготвен да ја повтори грешката направена на самитот во Букурешт пред петнаесет години? Тогаш Украина и Грузија не го добија Акциониот план за членство во НАТО, со што тие земји ќе се доближат до Алијансата. Некои од нашите скептични колеги не сакаа да ја „провоцираат“ Русија. Русија ја прочита таа порака сосема поинаку – како охрабрување. По неколку месеци, таа окупираше 20 отсто од територијата на Грузија“, се сеќава Линкевичиус.

Мора да ја повториме нашата посветеност да и обезбедиме на Украина воена поддршка што и е потребна додека не заврши војната. Мораме да кажеме дека војната ќе ја сметаме за завршена дури по целосното ослободување на анектираните и окупираните територии на Украина. Мора да ветиме и дека по завршувањето на војната ќе размислиме да ја поканиме Украина во Алијансата, заклучува Линкевичиус.

Недоволна определба

Кристи Раик, заменик директор на Меѓународниот центар за одбрана и безбедност од Талин, смета дека членството на Украина во НАТО е реално ако се мисли дека победата на Украина во војната е реална.

„Одговорот на двете прашања во голема мера зависи од решеноста на Западот да ја поддржи Украина. На самите Украинци не им недостига одлучноста да ја продолжат борбата. За жал, сè уште изгледа дека Западот сака да ја поддржи Украина доволно за да преживее, но не доволно за да ја истисне Русија од сите окупирани територии. „Западниот пристап ја продолжува војната и прави членството на Украина да изгледа нереално во догледна иднина, бидејќи НАТО нема да ја прифати Украина како членка се додека борбите траат“, рече Раик.

Таа смета дека Русија ќе ја одврати јасната порака дека Украина ќе биде целосно интегрирана во евроатлантските безбедносни структури. Путин нема да се откаже од својата цел да продолжи да ја принудува Украина во руската сфера на влијание, но Русија ќе отстапи кога ќе биде принудена да го стори тоа и кога ќе се соочи со пострашен противник како НАТО.

„Со Украина како членка, НАТО како целина ќе биде посилен и поспособен да ја отфрли руската закана, која најверојатно ќе остане главна грижа за европската безбедност во годините што доаѓаат“, заклучува Раик.

Стратешката двосмисленост придонесе за руската инвазија на Украина. Континуираната двосмисленост од страна на НАТО само ќе ја остави Украина во опасна и нестабилна ничија земја, потенцијално вовлекувајќи ги партнерите на НАТО во надолна спирала на тековниот регионален конфликт, според Бен Тонра, професор на Факултетот за политика на Универзитетот во Даблин. Меѓународни односи.

„Нема добар избор за сојуз, само помалку лош. Посветеноста на НАТО за безбедноста на сопствените членки бара да и понуди на Украина безбедност за членство. И Украина го заслужи тоа“, вели Тонра.