ХРТ – Загреб

Турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган влегува во вториот изборен круг како фаворит и сè уште ги држи уздите на власта, спротивно на анкетите кои пред две недели предвидуваа дека опозицискиот кандидат Кемал Киличдароглу ќе го спречи да освои трет мандат.

Во неделите пред првиот круг од парламентарните и претседателските избори на 14 мај, кои многу аналитичари ги најавуваа како клучни во историјата на Турција, анкетите предвидуваа дека, поддржани од разновидна, но обединета опозиција, Киличдароглу ќе победи и ќе стави крај на дведецениското владеење на Ердоган.

Но, се покажа дека долговечниот турски лидер сè уште ужива поддршка од народот и сè уште цврсто ги држи уздите на власта, и покрај економската криза и високата инфлација во последните години, и покрај болните последици од разорниот февруарски земјотрес во југоисточниот дел на земја.

Партијата на правдата и развојот (АКП) на Ердоган загуби некои места во споредба со изборите во 2018 година, но со ултранационалистичката партија МХП лесно освои мнозинство во парламентот од 600 места.

Ердоган, пак, освои 49,5 отсто, повеќе од очекуваното, но недоволно за победа во првиот круг од претседателските избори.

Ердоган има големи шанси да победи во вториот круг, пишува француската новинска агенција АФП врз основа на политичката анализа на компанијата Eurasia Group. Анкетата на турската агенција Ареда од пред една седмица покажа дека Ердоган води со 52,4 отсто од гласовите, додека анкетата спроведена од Оздемир во вторникот предвидува 54 отсто.

Дополнителен, но не и неочекуван удар на опозицијата во понеделникот и зададе Синан Оган, кандидатот на ултранационалистичката алијанса АТА, кој беше трет во првиот круг со околу пет отсто освоени гласови. Оган реши да го поддржи Ердоган во вториот круг.

И Ердоган и Киличдароглу се обидоа да ги добијат гласовите на 2,8 милиони гласачи кои го поддржаа Оган во двете недели меѓу двата изборни круга. Неговата алијанса АТА пропадна по првиот круг, а лидерите на две од четирите партии решија да ја поддржат опозицијата и Киличдароглу.

Лидерот на опозициската секуларна Републиканска народна партија (ЦХП) Киличдароглу предвидува дека борбата ќе се води до самиот крај.

Киличдароглу врти надесно

Тој го постигна најдобриот резултат од сите кандидати кои се обидоа да го победат Ердоган досега. Успеа барем делумно да ја обедини очигледно некомпатибилната опозиција, дури и да ги надмине етничките поделби и конечно, и покрај тоа што Ердоган ги контролира медиумите и државните институции, успеа да собере речиси 45 отсто од гласовите.

Киличдароглу, 74-годишен политичар кој делува посмирен од Ердоган, го освежи својот тим по првиот изборен круг и ги промени плановите во најтешката недела од неговата политичка кариера, пишува Франс прес. Тој реши да удри со тупаница на масата и вети дека Турција веднаш ќе се ослободи од милиони сириски бегалци.

Овој популистички потег во обид да ги придобие гласовите на националистите веројатно нема да му се допадне на неговиот електорат. Свртувањето надесно може скапо да го чини, особено со гласачите во претежно курдските региони кои масовно гласаа за него во првиот круг.

Татковска фигура

Ердоган, од друга страна, не ја менува својата победничка формула и се држи до суверенистичките, националистичките и исламистичките фондации што ги користеше во изминатите две децении и не се откажува од некои контроверзни политики, на пример пријателските односи со рускиот претседател Владимир Путин.

Со оглед на тоа дека ги зачува односите со Русија, Ердоган заштеди милијарди долари на цената на енергенсите, па нагласи дека токму со неговиот „балансиран“ пристап кон Путин успеа да посредува за постигнување договор за извоз на украинско жито преку пристаништата на Црното Море.

Анкетите покажуваат дека мнозинството Турци ја поддржуваат оваа форма на автономна и неутрална надворешна политика.

За многу турски граѓани, Ердоган е татковска фигура, стабилност што опозицијата не успеа да ја разниша и покрај сите проблеми со кои се соочува секуларната земја со мнозинско муслиманско население од 85 милиони жители.

– Сојузот на Киличдароглу не успеа да не убеди за иднината, рече Оган, а пренесува Политико.

Се испостави дека Ердоган, кој ужива традиционално висока поддршка меѓу постарите, религиозни гласачи во централните и претежно руралните делови на земјата, ужива и широка поддршка во градовите на запад, па дури и во претежно курдскиот исток на земјата, каде Киличдароглу вообичаено преовладуваше.

Турскиот весник Хабертурк оценува дека политички и културолошки земјата се уште не е подготвена за промени. Се чини дека Ердоган ќе освои трет мандат на вториот круг од изборите и ќе ја започне својата трета деценија на чело на Турција, со која ќе владее до 2028 година доколку победи денеска.