Методот КиВа (KiVa) е иновативна финска програма против малтретирање во училиштата, базирана на истражувања и докази за да се спречи агресија и да се запре вознемирувањето во и надвор од училиштата.

Промовира лична добробит и образование и обезбедува соодветни алатки за искоренување на случаите на малтретирање и вознемирување, како и постојано следење на ситуацијата во училиштата.

Вклучува план за сите ученици фокусиран на превенција од малтретирање, како и серија активности што треба да се преземат кога ќе се открие случај на вознемирување и да се стави крај на ситуацијата.

KiVa доаѓа од финскиот збор „Kiusaamista Vastaan“ што значи против малтретирање. Создаден е на Универзитетот во Турку во 2007 година, а го спроведуваат експерти по оваа тема и го финансира Министерството за образование и култура.

Дури 90 отсто од училиштата во Финска го користат овој метод, кој веќе се проширува и применува во други училишта во Белгија, Шведска, Естонија, Обединетото Кралство, Нов Зеланд и Шпанија, што го докажува неговиот успех и ефикасност.

KiVa е научно докажано со бројни научни студии, а се проценуваат и неговите ефекти. Покрај тоа, професионалците кои го користат овој метод мора да бидат обучени во програмата.

„KiVa се обидува да ги промени правилата што ја регулираат групата. Има и други во групата, оние кои не малтретираат, кои набљудуваат, кои се сведоци и кои се смеат. Преку оваа невербална комуникација тие ја пренесуваат пораката дека тоа што се случува е забавно или добро, дури и ако имаат поинакво мислење“, вели Кристина Салмивали, професорка по психологија и една од креаторите на програмата.

Целта е групата да види дека вознемирувањето не е забавно, дека не треба да се толерира, дека не треба да се гледа како детски работи и дека не мора да се усвојува пасивен и неутрален став.

Групата треба да учествува со запирање на вознемирувањето со тоа што не го поддржува вознемирувањето. Групата треба да обезбеди поддршка и заштита на жртвата за да види дека таа не е сама.

Програмата се состои од три дела: За возраст од 6 до 9 години; За возраст од 10 до 12 години; За трансфер во средно образование, достапно само во Финска
Има специфичен материјал за наставници, ученици и родители, тоа е програма која е трајно вградена во училиштата.

Се состои од 10 часови и работи кои се изведуваат во текот на курсот, каде што учениците посетуваат настава, дебатираат, спроведуваат активности и групнo работат против вознемирување и почитување на другите.

Учениците добиваат лекции како да го подобрат соживотот и знаењето за различните видови вознемирување, заедно со лекции за почит и емпатија, учење преку материјали за поддршка, аудиовизуелни материјали, видео игри, како и материјали за наставници и разговори за родители.

Дополнително, поставено е и виртуелно поштенско сандаче за оние ученици кои не сакаат да ја претстават својата ситуација пред другите соученици и преку него да кажат дека се жртви или учениците да пријават ситуации на кои биле сведоци.

Има и рекреативци, кои всушност се ученици кои носат рефлектирачки елеци, со цел да ја подигнат свеста и да запомнат дека и тие се одговорни за безбедноста на сите.

Од друга страна, секое училиште има тим од тројца професионалци кои реагираат веднаш штом дознаат за ситуација на малтретирање или кибер-малтретирање.

„Прво делуваат како филтер, да препознаат дали се работи за систематско вознемирување. Тие потоа се среќаваат со жртвата за поддршка и помош. Разговараат и со вознемирувачите за да бидат свесни за нивните постапки и да ги променат“, објасни Кристина Салмивали.

Финска се смета за една од најиновативните земји во Европа и земја со еден од најдобрите образовни системи во светот, според извештаите на ПИСА.

Во Финска, преку една студија беше оценето дека методот KiVa го намалува малтретирањето и виктимизацијата и ја зголемува мотивацијата, академските достигнувања, перцепцијата за позитивна клима во групата, како и намалувањето на анксиозноста и депресијата.

По интервенцијата, 98 отсто од жртвите изјавиле дека нивната состојба е подобрена.

Податоците од повеќе од 1.000 фински училишта покажаа дека по првата година од спроведувањето на програмата, малтретирањето и вознемирувањето биле значително намалени.

Оваа програма ја освои европската награда за превенција на криминалот (2009), наградата за најдобра социјална политика (2012) и Националните награди во 2008, 2010, 2011 и 2012 година.