Вицепремиерот за европски прашања Бојан Маричиќ во интервјуто за Балканс Дебриф рече дека сега за нас е вистинска шанса за брзо членство во ЕУ, но исто така и за Европската Унија да направи промени кои не ги направила од Лисабонскиот договор, во 2009 и после Брегзит.
-Мислам дека е вистинско време да се реформира ЕУ и да се примат нови земји членки, и седум години од денес мислам дека е реална временска рамка тоа да се направи, рече Маричиќ, додавајќи дека немање временски план за членство во ЕУ во некои земји од регионот, а и во Северна Македонија носи пад на јавната поддршка за ЕУ и дека 2030 година очекува да биде мотивација плус за да чекориме напред.
Според Маричиќ она што дава поттик и причина и со самодоверба да се гледа на 2030 како реална временска рамка за членство е неодамнешната изјава и говор на претседателот Шарл Мишел, на Бледскиот стратешки Форум, каде за прв пат, после зачленувањето на Хрватска, еден официјален претставник на Европската Унија ја предвидува 2030 година како реален датум за членство во Европската Унија.
– Колку е реално ова? Мислам дека зависи од 2 работи. Колку ќе биде успешен преговарачкиот процес со земјите кандидати и земјите кои веќе преговараат, а очекувам Молдавија и Украина брзо да се вклучат во оваа група, а на друга страна како Европската Унија ќе се справи со реформите на системот на Европската Унија за да може да апсорбира нови земји членки, објасни Маричиќ.
Тој смета дека ова е остварливо само доколку се работи паралелно на двата процеси т.е реформи во ЕУ и преговарачкиот процес на земјите кандидати. Во таа насока Маричиќ се повика на говорите на францускиот претседател Макрон и претседателот на Европскиот парламент, Мишел и рече дека три прашања се важни и тоа: Како ќе може европскиот буџет да ги покрие трошоците на Унијата за нови членки, потоа се институционалните предизвици т.е како би се калкулирала институционалната застапеност во Брисел со повеќе земји членки на Унијата, и трето е како може процесот на одлучување да стане поефикасен со повеќе земји членки.
На прашањето дали очекуваме официјализирање од Брисел на 2030 година како година на идно проширување на ЕУ, Маричиќ кажа дека очекува ова да стане реален план и заложба на институциите, што не би значело неусловена временска референца за членство, туку спротивно, условен реформски процес во ЕУ и успешен преговарачки процес со земјите членки.
– Оваа есен ќе имаме неколку прилики на кои Европската Комисија и Европската Унија ќе треба да им се обратат на земјите од Западен Балкан со конкретни пораки и конкретни точки. Ја имаме турнејата на претседателката на Европската Комисија Фон дер Лејн во октомври во сите земји во регионот, и таа вети дека ќе го претстави планот за раст за Западниот Балкан, како може да придобиеме некои од бенефитите и инструментите на заедничкиот пазар и пред членство во ЕУ, т.е како да ја направиме таа забрзана интеграција реална можност. Тоа беше најавено исто така и од комесарот Вархеји, дека овој октомври ќе слушнеме повеќе за идното проширување до 2030 година, изјави Маричиќ.
Вицепремиерот напомена дека забрзаната интеграција е многу добра можност за напредок, но не смее да се третира како замена за полноправното членство, бидејќи досега преговарачкиот процес трае предолго, подолго од претходните бранови на зачленување, и дека ова на некој начин го руши ентузијазмот и мотивацијата на институциите дека членството е остварливо.
– Затоа ценам дека би било добро ако ни се овозможи пристап до некои бенефити, пред да станеме полноправна членка на ЕУ, како што се на пример земјоделскиот пазар на ЕУ, политики за развој на туризмот, некои европски фондови кои се достапни само за земјите-членки, но, исто така, да речеме, роаминг програмата која е достапна за земјите-членки, признавањето на дипломите и квалификациите, и ова се само некои мали нешта кои ништо нема да ја чинат Европската Унија, а ви значеле многу за луѓето од Западен Балкан, нагласи Маричиќ во интервјуто за „Балканс Дебриф“.
#BalkansDebrief е поткаст, кој го води новинарката Илва Таре, во рамки на Центарот за Европа на Атлантскиот совет.
