Граѓаните на Молдавија денеска гласаат на претседателските избори, но и на референдумот за Европската унија (ЕУ). Овие избори и референдумот се одржуваат во критични моменти од конфликтот меѓу Русија и Западот за иднината на оваа сиромашна земја во Југоисточна Европа. Покрај отцепениот регион Придњестровје, Русија долго време сака да ја контролира Молдавија, која сега е пред клучен избор – Брисел или Москва.

Додека војната во Украина беснее на исток и го насочува политичкото и дипломатското внимание кон Киев, Молдавија, поранешна советска република, ги засили своите напори да избега од орбитата на Москва и започна долг процес на преговори за пристапување во ЕУ.

Прозападната претседателка Маја Санду се надева дека ќе ја унапреди својата агенда со освојување на втор мандат и обезбедување „за“ на референдумот за да се запише членството во ЕУ како стратешка цел во уставот на Молдавија.

Москва инвестираше повеќе од 100 милиони во манипулации во Молдавија
Анкетите велат дека има големи шанси Санду да победи и сугерираат дека мнозинството граѓани на Молдавија го поддржуваат пристапувањето во ЕУ, додека владата ја обвини Русија и нејзините сателити дека се обидуваат да влијаат на изборниот процес.

– Тоа е пресметан напор во големи размери што има за цел да ја дестабилизира нашата иднина и да го попречи патот на Молдавија кон ЕУ – рече советничката за надворешна политика на молдавскиот претседател Олга Рошка, повикувајќи се на проценки дека се испратени над 100 милиони евра за манипулирање со гласовите.

Полицијата соопшти дека руска мрежа поткупила 130.000 гласачи да гласаат против пристапувањето во ЕУ. Полицијата, исто така, рече дека криминалните групи поддржани од Русија сакале да го попречат гласањето, дури и со заземање државни институции, додека властите блокирале голем број руски веб-страници во земјата минатиот месец.

На брифингот оваа недела, Кремљ негираше дека Русија се мешала во изборниот процес во Молдавија. Сепак, се вели дека Москва верува дека многу Молдавци сакаат добри односи со Москва и им е ускратено правото да ги имаат медиумските куќи и политичарите што ги сакаат.

Сателитите на Путин во Кишињев
Меѓу водечките личности кои го поддржуваат Кремљ во Молдавија е Илан Шор, тајкун кој живее во Русија поради измама. Шор, кој беше санкциониран од САД за наводно мешање во изборите во име на Русија, понуди да плати многу луѓе за да ги убеди другите луѓе да гласаат „не“ на референдумот и да ги поддржат ривалите на претседателката Маја Санду, како и да ги носи од други неодредени дејствија означени само како „задолженија“.

Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен минатата недела отпатува за Кишињев за да се сретне со Маја Санду и да ги повика Молдавците да учествуваат на референдумот. Таа вети 1,8 милијарди евра финансиска поддршка.

Иако се очекува Санду да добие нов четиригодишен мандат, гласањето би можело да оди во вториот круг на 3 ноември доколку таа не освои повеќе од 50 отсто од гласовите.

Кандидат кој може да се најде и во вториот круг е Александар Стојаногло, поранешен јавен обвинител кој ги повика луѓето да го бојкотираат референдумот или да гласаат „не“, опишувајќи го како трик за зголемување на популарноста на Маја Санду.

Оазу Нантои, пратеник од партијата ПАС на Маја Санду, изјави за Ројтерс дека верува оти Русија сака да го види најслабиот можен резултат за актуелниот претседател на изборите и референдумот.

Без оглед на исходот од изборите и референдумот во недела, аналитичарите велат дека веруваат дека партијата на Маја Санду се соочува со тешка битка да го задржи мнозинството во парламентот.

Санду победи во 2020 година, а нејзината партија освои мнозинство во летото 2021 година. Оттогаш, Молдавија е погодена од ефектите на пандемијата Ковид, војната во Украина, која создаде бран бегалци и остриот пад на рускиот јазик испораките на природен гас, што ја поттикна инфлацијата.

Нантои рече дека верува оти Русија сака да види појава на сличен политички пејзаж на поранешната советска република Грузија, која има парламент во спор со ЕУ и Западот и главно церемонијален прозападен претседател.

– Во ова сценарио Русија би имала можност да ја контролира Молдавија – рече тој.

Русите планираат да ги попречат изборите и референдумот во Молдавија?
Молдавија неодамна изнесе тврдења дека властите во Русија, по наредба на Владимир Путин, планираат да ги попречат претстојните претседателски избори во земјата и референдумот за влез во ЕУ, со носење гласачи на избирачките места во молдавската амбасада во Москва.

Министерството за надворешни работи на Молдавија соопшти дека е вознемирено од извештаите дека Русија наводно се подготвува „вештачки да создаде впечаток на пренатрупаност“ на две избирачки места во Москва оваа недела.

– Молдавија ги повикува руските власти и другите партии да се воздржат од дејствија кои би можеле да го нарушат изборниот процес со незаконски средства или вештачки да создадат изглед на гужва на избирачките места – се вели во соопштението на Министерството.

Од руските власти нема коментар.

With days left to #Moldova presidential elections & EU referendum, pro-Kremlin #disinformation kicks into overdrive, betraying Moscow’s nervousness about the elections. Read more & #DontBeDeceivedhttps://t.co/WgaBycrjOH pic.twitter.com/aC5QC9YjUs

— EUvsDisinfo (@EUvsDisinfo) October 17, 2024

ЕУ ѝ додели на Молдавија кандидатски статус откако Русија ја нападна Украина во 2022 година, а во претходните месеци рекордна сума пари од фондовите на ЕУ беше доделена на Молдавија.

Белата куќа оваа недела соопшти дека Москва потрошила „милиони долари“ за финансирање на своите фаворизирани партии во Молдавија и ширење дезинформации на социјалните мрежи.

Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, претходно ги критикуваше молдавските власти дека наводно испечатиле само 10.000 гласачки ливчиња за 500.000 Молдавци кои живеат и работат во Русија и имаат право на глас.