Низ Европа, национал-конзервативните партии победија на неодамнешните избори, додека нивната популарност во анкетите се зголемува.
Незадоволните гласачи им приоѓаат во голем број, а некои либерални набљудувачи веќе зборуваат за „цунами на десницата“ во Европа.
Со години, естаблишментот се обидуваше да ги спречи десничарските партии да дојдат на власт – работите сега се менуваат, пишува германскиот новинар Дитер Штајн во едиторијал за „Американ Конзерватив“.
Во Италија, десничарската влада е на власт од минатата есен, додека партиите на десницата се во по низ целиот континент, од Германија, Франција и Шпанија, преку скандинавските земји до Централна и Источна Европа. Политиката на формирање „санитарен кордон“ околу нив, за да се спречи да дојдат на власт, е пред пукање.
Главната причина за подемот на десницата во Европа е незадоволството од имиграциската политика, како и растот на цените. Мнозинството десничарски партии се скептични кон Европската Унија, но нивните ставови за надворешната политика често се разликуваат – ставовите кон Русија и Украина доведоа до поделба, според германскиот новинар.
Германија – најживописниот пример за јакнење на десницата
Веројатно највпечатлив раст на десницата е забележан во Германија, каде до пред десет години немаше политичка опција десно од Демохристијанската партија (ЦДУ) на тогашната канцеларка Ангела Меркел. Нејзината одлука да се сврти кон лево, а особено да прифати повеќе од милион имигранти од Блискиот Исток, доведе до пад на популарноста на нејзината партија и создаде простор за лансирање на нова политичка опција.
Тој вакуум го пополни Алтернатива за Германија (АфД), основана во 2013 година, која и покрај тоа што беше на удар на сите други партии, успеа да постигне добар изборен резултат и да влезе во германскиот Бундестаг. АфД ја искористи кризата во Германија за да дојде на второто место во анкетите, со поддршка од околу 20 отсто од гласачите, во време кога четири петини од нив сметаат дека владата на канцеларот Олаф Солац не ја врши добро работата.
Зајакнувањето на десницата предизвика хистерија кај другите партии. Тие „за малку ќе доживеале мозочен удар“ откако АфД победи на изборите во областа Зоненберг, на истокот на Земјата, пишува Штајн, додека германските разузнавачки служби ги набљудуваат за „можен екстремизам“.
Стигматизацијата од страна на функционерите, сепак, стана тапо оружје – на гласачите веќе не им е грижа што ќе кажат.
ЦДУ сега е во тешка позиција. Тие порачаа дека ќе го почитуваат „санитарниот кордон“ и дека нема да соработуваат со десницата. Сепак, таквата политика е сè потешко да се одржи, особено на територијата на поранешна Источна Германија, каде што АфД ужива поддршка од една четвртина, а можеби дури и една третина од сите гласачи.
Десницата станува сè поприфатлива
Стратегијата за исклучување на десничарските партии е осудена на неуспех пред политичката реалност. Кога една партија во демократски систем ќе стане доволно популарна, невозможно е целосно да се исклучи од процесот на носење закони, вклучително и самата извршна власт.
Тоа можеме да го видиме во Франција. Истражувањата покажуваат дека Марин Ле Пен денес е најпопуларниот политичар во таа земја, пред претседателот Емануел Макрон, кој често се доживува како елитист, премногу оддалечен од обичниот човек. Франција сега се соочува со насилство и немири во предградијата, каде живеат претежно имигранти од африканско и арапско потекло. Расни немири неодамна избија во Париз, Марсеј, Лион и други места низ земјата, посочува германскиот новинар.
Насилството и анархијата на улиците покажуваат дека Марин Ле Пен е во право кога вели дека има огромни проблеми со имиграциската и интеграциската политика. Во време на широко распространет песимизам, Ле Пен би можела да победи на следните избори.
Обидите за „изолирање“ на десницата не успеаја ниту во Шведска, каде што по повеќегодишни војни меѓу имигрантските нарко бандите со речиси секојдневни пукотници и експлозии, гласачите незадоволни од меките закони за имиграција ја поддржаа партијата Шведски демократи. Како што станаа поприфатливи за другите партии, тие ја омекнаа својата реторика и програма – што доведе до пробивање на „санитарниот кордон“.
Тие направија значаен исчекор на минатогодишните избори, а актуелната власт зависи од нивната поддршка во парламентот. Слична ситуација се случи и во блиската Финска, каде што десничарската Партија на Финците минатиот месец стана дел од владејачката коалиција.
Најголемиот успех несомнено го постигна актуелната италијанска премиерка и претседателка на партијата „Браќа на Италија“, Џорџа Мелони, која минатата есен стана првата жена на чело на италијанската влада и оттогаш води изненадувачки стабилна коалиција.
Иако левицата се обидува да ја оцрни како „постфашист“, паметната, издржлива и шармантна Мелони стекна голема популарност поради нејзината борба против „воук“ (освестената) идеологија, нивните идеи за социјален инженеринг и ЛГБТ пропаганда, според Стајн. Нејзината партија е убедливо најпопуларна во Италија денес, а нејзината влада го комбинира традиционалниот конзерватизам со построг став за илегалната миграција.
Неодамнешната одлука на ЕУ да ја зајакне борбата против илегалната миграција во Медитеранот покажува промени во консензусот – она што порано беше барање на „екстремната десница“ сега е нормално.
Шпанија е најновиот пример на земја која може да сврти надесно. Конзервативната Народна партија (ПП) победи на неодамнешните регионални избори, додека десничарската партија Вокс, основана во 2013 година, го зголеми бројот на пратеници во регионалните парламенти. Социјалистичкиот премиер на Шпанија, Педро Санчез, беше принуден да распише предвремени избори, а победата на десницата и коалицијата на ПП и Вокс денес изгледа како многу реален исход.
Иако левицата ги обвинува дека „воделе политика од времето на диктатурата на Франциско Франко“, „Вокс“ сега стана општествено прифатлива и трета најпопуларна партија во Шпанија.
Што го спречува единството на европската десница?
Сите овие примери укажуваат на раѓање на нова, „конзервативна“ или „десничарска интернационала“. Ова стана особено впечатливо за време на Конзервативната акциона политичка конференција (CPAC), одржана во Будимпешта во мај. На неа присуствуваа повеќе од 600 конзервативци од Европа и Северна Америка, кои дојдоа во главниот град на Унгарија за да најдат заеднички јазик, наведува авторот на текстот.
Унгарскиот премиер ја отвори конференцијата со говор насловен „Не за миграцијата, не за родот (родова идеологија), не за војната“.
Постои консензус за европската десница кога станува збор за противењето на масовната миграција и „родовата идеологија“. Сепак, што точно би значело „не за војната“ остана нејасно. Орбан не прецизираше како ќе го заврши конфликтот во Украина, а ова е едно од клучните семиња на раздор што во моментов го спречува формирањето на вистинска „десничарска интернационала“.
Партиите на европската десница не успеаја да формираат единствена групација во Европскиот парламент, туку беа поделени на две (понекогаш и скарани) фракции: Европски конзервативци и реформисти (ЕЦР) и Идентитет и демократија (ИД). Тука е и Фидес на Орбан, кој не е во ниту една група откако беше исклучен од Европската народна партија (ЕПП) во 2019 година.
Сите овие партии се против формирањето на европска супердржава која би ги заменила националните држави, но и социјалниот инженеринг што го спроведува левицата. Обединети, тие би можеле да станат втора по големина партија во Европскиот парламент, само зад ЕПП.
Сепак, според Стајн, ваквото единство е малку веројатно. Има големи несогласувања меѓу овие страни, а во моментов тие се највидливи кога е во прашање конфликтот во Украина.
Некои десничарски партии се цврсто посветени на НАТО и го следат американското раководство во надворешната политика. Полската владејачка партија ПиС, која се залага за вооружување на Украина во борбата против Русија, е најдобар пример.
Од друга страна, унгарскиот премиер Виктор Орбан одбива да обезбеди отворена поддршка за Украина, во која го следат партии како што е германската АфД, кои стравуваат дека тоа ќе доведе до ескалација на конфликтот и ќе ја вовлече Европа во војна, вели германскиот новинар.
Некои струи на десницата, исто така, имаат отворени симпатии кон Русија, а многу од нив веруваат дека поддршката за Украина стана премногу тесно поврзана со „воук“ и глобалистичката идеологија на администрацијата на Бајден. Ова особено е нагласено во Германија, каде либералните зелени „пацифисти“ станаа највоинствената партија во земјата.
Меѓутоа, доколку десничарските партии кои се противат на НАТО сакаат да станат посериозни играчи на политичката сцена, ќе мора да развијат поконкретна одбранбена политика, како и да најдат одговор на прашањето како Европа ќе се брани ако го напушти американскиот „одбранбен чадор“.
