Во март, руски производител на оружје покани делегација од Иранци да ги обиколи нејзините фабрики за оружје. Имаше 17 гости кои беа почестени со ручеци и културни претстави, а последниот ден ја обиколија фабриката што го произведува она што долго време беше на списокот на желби на Техеран – напредни руски системи за противвоздушна одбрана за соборување непријателски авиони.
Централата НПП Старт во Екатеринбург е под санкции на САД поради поддршка на руската војна против Украина. Меѓу нивните производи се мобилни лансери и други компоненти за противвоздушни системи, вклучително и моќниот руски С-400, за кој воените аналитичари проценуваат дека може да детектира и уништи „стелт“ борбени авиони управувани од пилотите на Израел и Соединетите Американски Држави, пренесува Јутарњи лист.
Во протечениот руски документ, кој е дел од украдените ирански мејлови објавени од хакерска група во февруари, посетата се опишува како обиколка и гледање на „излози“ на научниот и техничкиот потенцијал и производствените способности што Русија може да му ги понуди на Иран. Сепак, не е познато дали посетата доведе до целосно купување, но таа е симболична за она што разузнавачите го нарекуваат продлабочување на стратешкото партнерство меѓу Москва и Техеран во двете години од почетокот на руската инвазија на Украина.
Иран отвори ново опасно поглавје во односите со Русија во 2022 година со тоа што се согласи да испорача илјадници борбени беспилотни летала и проектили за да и помогне на Москва во нејзината војна против Украина. Тие зајакнати односи сега придонесуваат за солиден договор меѓу Москва и Техеран, вклучувајќи го и ветувањето на Кремљ дека ќе го снабдува својот сојузник со напредни борбени авиони и технологија за противвоздушна одбрана, ресурси кои би можеле да му помогнат на Техеран да ја зајакне својата одбрана од какви било идни воздушни напади од страна на Израел или САД како што проценуваат европските и блискоисточните разузнавачи и експертите за оружје, од кои некои разговарале за Вашингтон пост под услов да останат анонимни.
Не е познато колку системи се испорачани и распоредени, но руската технологија може да го претвори Иран во многу пострашен противник, со подобрена способност за соборување авиони и проектили, велат официјални лица и експерти.
Договорите за оружје, чиишто некои детали не се објавени, се дел од пошироката соработка која вклучува производство на воени беспилотни летала во Русија, споделување на технологија за спречување пречки и проценка на оружјето распоредено против силите опремени од НАТО во Украина, соопштија разузнавачите и експертите за вооружување. Соработката носи значителни придобивки за двете земји, подигајќи го статусот на Иран од ниво на помал сојузник на стратешки партнер.
„Тоа веќе не е динамика покровител-клиент, каде што Русија ја има целата моќ“, вели Хана Нот, директорка на програмата „Eurasia Nonproliferation“ во непрофитната организација „James Martin Center for Nononiferation Studies“.
„Иранците имаат корист од оваа промена. Природата на нивната врска оди подалеку од обичната испорака на нештата. Има и трансфер на знаење, има и нематеријални придобивки“, додава.
Претставниците на разузнавањето зборуваат за договори склучени во тајност за снабдување на Иран со Су-35, еден од најспособните руски ловци-бомбардери, што потенцијално би значело драматична надградба на иранските воздухопловни сили, кои главно се состојат од обновени американски и советски авиони изградени пред 1979 година. Москва, исто така, вети дека ќе обезбеди техничка помош со иранските шпионски сателити, како и помош за изградба на ракети за испраќање повеќе сателити во вселената, изјавија официјални лица.
Во исто време, нема јавен доказ дека авионите Су-35 навистина биле испорачани, а причината за доцнењето на реализацијата на таа работа може да биде доцнењето на плаќањето од страна на Техеран, вели добро запознаен американско и блискоисточно разузнавање, со оваа тема.
Кога станува збор за одбранбените ресурси, Иран долго време бара напредни руски противвоздушни системи за да ги заштити своите нуклеарни и воени капацитети од можни американски или израелски напади. Во 2007 година Техеран склучи договор за купување на рускиот систем за противвоздушна одбрана С-300, но Москва ја одложи испораката поради притисокот од САД и европските сили.
Самонаметнатата забрана за испорака заврши во 2016 година, а иранскиот С-300 стана оперативен во 2019 година. Оттогаш Иран се обиде да го купи рускиот уште понапреден систем С-400, но не е познато дали Москва го испорача. Некои варијанти на системот С-400 се опремени со радари кои можат да ја поништат стелт технологијата што ја користат модерните борбени авиони. Русија ги распореди С-400 за да ги заштити своите воени бази во Сирија и тие претставуваат потенцијална смртоносна закана за американските и израелските авиони кои повремено оперираат во сирискиот воздушен простор.
